Dzieciństwo i młodość

Adam Mickiewicz urodził się 24 grudnia 1798  w Zaosiu, w pobliżu Nowogródka (aktualnie tereny Białorusi), na uroczej nadniemeńskiej ziemi, niedaleko jeziora Świteź. Według niektórych miało to miejsce w karczmie o nazwie Wygoda. Akuszerka, odbierająca poród, miała odciąć pępowinę noworodka na książce, przeznaczając tym samym (według przesądów) dziecię na człowieka rozumnego. ¹ Ojciec późniejszego wieszcza - Mikołaj Mickiewicz (herbu Poraj) odbywał praktykę adwokacką w Nowogródku, natomiast matka - Barbara była córką ekonoma, zajmowała się domem i synami. Adam miał czterech braci: Franciszka, Jerzego, Aleksandra i Antoniego. Znacznie później Jerzy (ur. w 1804 r.) pracował jako lekarz i nie utrzymywał kontaktów z rodziną, młodszy Antoś (ur. w 1805 r.), zmarł w wieku 5 lat, Aleksander i Franciszek pozostawali w dobrych relacjach z najbliższymi, choć los rozproszył ich po świecie. Aleksander był profesorem prawa na uniwersytecie w Charkowie, natomiast kaleki Franciszek (ur. W 1796) jako jedyny z rodziny wziął udział w postaniu listopadowym, a następnie emigrował z kraju ze względów politycznych. W życiu Mickiewicz. szczególne miejsce zajmowała matka. Kiedy jako malec wypadł z okna, ofiarowała go Matce Boskiej Ostrobramskiej (nawiązanie w panu Tadeuszu). W 1807 roku kilkuletni Adaś rozpoczął swoją edukację - uczył się w powiatowej szkole dominikanów. Był przeciętnym uczniem, miewał problemy zdrowotne, co zaważyło na jego ocenach. Brał udział w szkolnym teatrze, gdzie podobno przypadały mu role kobiece ze względu na drobną budowę ciała. W wieku jedenastu lat zaczął tworzyć, początkowo poezję, w tym bajeczki i epigramaty, pierwszym ważniejszym utworem o wymowie satyrycznej był wiersz o pożarze Nowogródka. To podczas tego wydarzenia zaczęła się choroba Mikołaja Mickiewicza (ojca  Adama), który zmarł w maju 1812 roku. Rodzina Mickiewiczów znalazła się w trudnej sytuacji materialnej. ² Latem 1812 roku na Litwie wybuchła wojna, na ziemie litewskie wkroczyły wojska napoleońskie. W dniu imienin cesarza 15 sierpnia w Nowogródku wydano obiad dla szlachty i rannych żołnierzy. Kilka miesięcy później (w grudniu 1812 roku, gdy panowała ostra zima) ta sama wielka armia, wracała zdziesiątkowana po klęsce Napoleona w Rosji. W szkole dominikanów stacjonowały resztki wynędzniałych żołnierzy. ³ 

___________________________________________________________________________

1. J. Łukasiewicz , Mickiewicz, Wrocław 1996, s. 5-11.
2. Tamże, s. 11.
3. Tamże, s. 12.