Jej obraz jest wyidealizowany, choć nie doskonały. Uwidaczniają się wady tej grupy społecznej, która na sejmach bywa kłótliwa, lubi ucztować i pić. Zdarzają się pojedynki i waśnie (np. zajazd) pomiędzy szlachcicami, podyktowane prywatnym interesem, skłonnością do konfliktów, zapalczywością. Jednocześnie autor podkreśla staropolską gościnność, waleczność i odwagę szlachty, także jej zapobiegliwość i troskę o warstwy uboższe (stosunek Sędziego do włościan). Silnie zaakcentowana jest więź z historią (herby przodków) i ojczyzną, za którą gdy trzeba, poświęca się życie. Szlachcic przywiązany jest również do swojej ziemi, chroni dziedzictwo przeszłości, angażuje się w sprawy kraju. Wszelkie nieporozumienia i konflikty tracą na znaczeniu w obliczu niebezpieczeństwa: szlachta potrafi się zjednoczyć i współdziałać (pomoc sąsiedzka w chwili zajazdu, wspólna walka przeciwko oddziałom Moskali). Pozytywną opinię o stanie szlacheckim ma nawet rosyjski żołnierz - kapitan Ryków który ceni „lachów" i bywa gościem Sopliców. Prócz bogatej szlachty przedstawiony jest ubogi dobrzyński zaścianek, za to bardzo waleczny i zaangażowany w sprawy narodowe (dobrzyńscy szlachcice zasilają legiony polskie).

"Jenerale, rzekł  Sędzia, po owym zwycięstwie  
Prawie wszyscy Dobrzyńscy schronili się w Księstwie;  
Zapewne do którego weszli legijonu".